Phantasm - Tye - Stretto

Deze opname van het bekroond gamba consort richt zich op de belangrijke 16de-eeuwse componist Christopher Tye (ca.1505-ca.1573). Deze Engelse componist, ‘the master of the choir at Ely Cathedral’, was bekend voor zijn metrische en harmonische experimenten in zijn instrumentale muziek. Subliem!

Hij componeerde bv. stukken die de Bijbelse Rachel wenend voor haar kinderen verklankten, de hier opgenomen, heel uitgebreide “In Nomine’s” en obsessieve werken zoals “Sit Fast” die met duizelingwekkend moderne, metrische complexiteit, ritmische vaardigheden van de uitvoerders testte. “Phantasm” speelt deze eindeloos energieke muziek, vol ritmische articulatie en provocerende harmonieën, op een meer dan schitterende wijze.

De vroege ontwikkeling van de Engelse consort muziek ontstond in de vroege 16de eeuw uit een zes stemmige mis die voor 1530 door John Taverner op de gregoriaanse melodie “Gloria Tibi Trinitas” werd gecomponeerd. In het Benedictus van deze mis werd de Latijnse uitdrukking “in nomine Domini” gezongen in een gereduceerd, vierstemmig contrapunt, met de gregoriaanse melodie in de middelstem. Deze aantrekkelijke passage werd populair, ook instrumentaal gespeeld. In de komende 150 jaar bewerkten tal van Engelse componisten deze ondertussen bekende melodie onder de naam “In Nomine”.

“In Nomines” werden typische voorbeelden van consort music voor vier of vijf instrumenten, in het bijzonder voor gamba’s (viols). Eén instrument speelde dan het thema als cantus firmus, de andere speelden daarbij complexere lijnen, vaak in imitatiecontrapunt. Meestal namen ze dan op hun beurt verscheidene nieuwe motieven op, die dan ook weer in imitatie werden verwerkt. Er werden weliswaar ook “In Nomines” gecomponeerd voor solo- of duo-toetseninstrumenten (virginalen) en voor luit, bv. de Fantasie “Farewell” van John Dowland.

De beste voorbeelden binnen het genre waren weliswaar deze van Christopher Tye, de meest productieve componist van wel 24 “In Nomines”, naast deze van Thomas Tallis, William Byrd, John Bull, Orlando Gibbons, Thomas Tomkins, William Lawes en Henry Purcell. Een schitterende cd!